Investeren in artificiële intelligentie (AI) en big data?
De banken gaan verdwijnen, de start-ups en de big tech companies vreten immers de kaas van hun boterham. Binnen 5 jaar zijn geen accountants meer nodig. Artificiële intelligentie maakt de advocatuur binnen nu en 10 jaar volledig overbodig!
Waarom horen we heden ten dage vooral dergelijke uitspraken op evenementen, in publicaties? Ik citeer de Amerikaanse linguïst en psycholoog Steven Pinker (Johnstone Family Professor of Psychology aan Harvard University) uit zijn wereldwijde bestseller “Enlightenment now” uit 2018:
Voorspel altijd het ergste en je zult als profeet geëerd worden (Tom Lehrer) … Sinds de Hebreeuwse profeten , die hun maatschappijkritiek vermengden met voorspellingen van rampspoed, wordt pessimisme gelijkgesteld aan morele ernst en oprechtheid. Journalisten denken dat ze hun taak als waakhonden …vervullen als ze het negatieve benadrukken. En intellectuelen weten dat ze onmiddellijk serieus genomen worden als ze op een onopgelost probleem wijzen en speculeren dat dat probleem een symptoom is van een zieke maatschappij.
Waarom het nog proberen zelf te verwoorden als Pinker het ons zo duidelijk voorschotelt. Als je wil scoren op de aandachtsschaal moet je zeker geen boodschap verkondigen van “we zijn goed bezig, maar we kunnen nog beter als we ons best doen en hard werken.”
Natuurlijk zijn de uitdagingen groot voor elke ondernemer of manager. Dat zijn ze altijd geweest en door de ‘openheid’ van de wereld is de concurrentiële druk alleen maar groter geworden.
Maar denken dat bijvoorbeeld grootbanken de kracht of het intellect ontberen om de storm(pje?) te overleven is op zijn minst overdreven. Midden jaren negentig werd bij banken al geïnvesteerd in technologie om de oude zogenaamde legacy-systemen te openen voor de eindklant, meer bepaald via een primitieve front-end voor de eerste generatie mobieltjes. Noch de technologie, noch de consument was toen klaar. De banken waren het wel. Een ander voorbeeld: de flitsbetalingen die pas sinds kort ook in België mogelijk zijn … heeft ook niets te maken met een gebrek aan kennis om een flashy app te ontwikkelen. Om die app te kunnen gebruiken om betalingen te doen met direct debiteren en crediteren van de betrokken rekeningen, moeten echter de achterliggende systemen ook aangepast worden. Dat werk is het delven van de kolen, hard, zwaar labeur, diep onder de grond, ver weg van alle ogen. De ontwikkeling van de app is slechts de verkoop van die kolen: bovengronds, maar weliswaar in het zonnetje, zonder de bedrukte, claustrofobische sfeer van ‘deep down’. Maar de technologische mogelijkheid is er nu!
Of de accountants die stilaan aan hun omscholing moeten denken omdat het input-werk verdwijnt. Dat laatste zal effectief verdwijnen … alleen duurt dat nog 10 jaar. E-invoicing staat in zijn kinderschoenen. OCR (optical character recognition) geeft nog veel problemen. En ja, het gemiddelde opleidingsniveau van de werknemer in een accountantbureau zal stijgen: zowel bij banken als bij het accountantgebeuren trouwens. Maar lees de economische kranten na van einde 20ste eeuw. Dat fenomeen werd toen al aangekondigd en ja, dat gaat zich 20 jaar later, nu dus, stilaan manifesteren.
En die advocaten … Ja, effectief een aantal maanden geleden gaf een test aan dat een AI-software veel efficiënter was dan de menselijke advocaat bij het screenen van zogenaamde non-disclosure-agreements. Er bestaat ondertussen ook een software die het mogelijk maakt een betaling juridisch af te dwingen zonder tussenkomst van een rechter (en dus advocaat). Tijden veranderen … klompen worden ook niet meer gemaakt. Maar anderzijds nodig ik iedereen uit om bij een klacht of aan aanklacht de nuances uit de doeken te doen en de details zo te structureren dat bij een online aangifte er geen juridische saus van een empathisch advocaat meer nodig is om met de juiste aanpak de aanklacht af te kunnen weren of de klacht hard te maken.
We overschatten de snelheid van de inzet van innovatieve technologie, maar we onderschatten de onzekerheid van de lange termijn (lees de impact). Eigenlijk weten we dus niet hoe de toekomst eruit gaat zien! We overschatten de korte termijn, we onderschatten de lange termijn! Dit is een vaststelling die oorspronkelijk werd geformuleerd door de futurist Roy Amara in 2006: “We tend to overestimate the effect of a technology in the short run and underestimate the effect in the long run”.
Dat impliceert geen blinde vlek voor ondernemers en managers. Een blinde vlek wordt zo genoemd omdat we niet weten dat ze er is! Maar we beseffen allemaal dat de wereld evolueert. Dit is dus geen blinde vlek. Als we dan ook nog de doemdenkersverhalen in het juiste perspectief plaatsen, stijgt het realiteitsgehalte van onze perceptie alleen maar. En dat laat toe te analyseren, scenario’s uit te werken, vooruitgang op te volgen en acties bij te sturen waar nodig! Dat is een heel ander verhaal dan wat paniekvoetbal omdat er ergens op een weliswaar boeiende manier wat sensatie werd gepredikt. Mensen denken lineair en onderschatten hoe hard een groeiproces met een constant percentage na verloop van tijd gaat: de exponentiële curve kunnen we mentaal maar moeilijk vatten.
Pragmatici als we zijn, laten we dat eens toepassen in de werkelijke wereld! Hoe dienen we als ondernemer en manager vandaag om te gaan met zoiets als artificiële intelligentie (AI) en Big Data? Elke sector is anders, elke onderneming zit in een andere levensfase, is groter of kleiner, heeft meer of minder financiële mogelijkheden. Maar laten we wijlen Roy Amara indachtig zijn: de impact gaat enorm zijn. Daar ben ik van overtuigd, voor omzeggens iedereen. Maar niet morgen, daar ben ik ook van overtuigd! Fijn zo, maar wat doen we dan morgen, als we terug op kantoor zijn? Rustig blijven, de evolutie van nabij volgen, veel lezen: ernstige artikels (zoals het onderhavige, nvjc); veel discussiëren: met ernstige mensen. Dus eigenlijk investeren: eerst tijd, dan geld in testen en onderzoek op de vloer of adviesverlening als alternatief. Maar niet te snel! Wat we in 2 kleine stappen kunnen doen, doen we niet in 1 grote sprong.
We schrijven nu voorjaar 2019. Grote, kapitaalkrachtige ondernemingen, moeten nu investeren in data management en volop experimenteren met AI. De leercurve is steil. De kleinere ondernemingen moeten zich beginnen warm te lopen. Laat ons zegen dat we dan binnen 2 jaar, voorjaar 2021 de eerste euro’s hebben geïnvesteerd in het praktisch gebruik van algoritmes en databeheer. Dan start het praktische gebruik, misschien nog primitief of op kleine schaal.
Beste accountants, advocaten en bankiers, artificiële intellligentie en big data: het gaat komen, het gaat serieuze impact hebben, maar er is nog tijd. Blijven ademen!