Conservatisme
Edmund Burke (1729-1797) is de grondlegger van het modern conservatisme en in onze contreien gekend sedert Bart De Wever hem als zijn geestelijk vader openbaarde. Eén van Burkes voornaamste boodschappen is zijn raad respect voor geschiedenis en traditie te hebben en voorzichtig te zijn met plotse, grote omwentelingen in het maatschappelijk bestel. De Franse revolutie was in zijn denkkader zo’n ‘plotse, grote verandering’ die tot veel ellende zou leiden. Dit was geen analyse van hem na de feiten. Hij voorspelde in zijn ‘Reflections on the Revolution in France’ (1790) dat de revolutie op een dicatoriaal schrikbewind zou uitlopen, met veel ellende voor de bevolking. De geschiedenis gaf hem gelijk: De maatschappij lijkt niet ‘maakbaar’.
Management
Het is gerechtigd ons de vraag te stellen of dat ook geldt in kleinere verbanden, organisaties zoals bedrijven bijvoorbeeld. Het is een gekend probleem bij iedereen die met veranderingsmanagement vertrouwd is: een verandering implementeren is één, maar diezelfde verandering bestendigen is een ander paar mouwen. Grote, te snelle wijzigingen, hetzij in processen, hetzij in technologie of qua kennis en kunde van mensen blijken telkens weer een grote uitdaging. Revoluties in een bedrijf eindigen wel niet in een letterlijk bloedbad, maar toch zijn er figuurlijk na dergelijke initiatieven al heel wat koppen gerold.
Het meest recente voorbeeld uit een ellenlange lijst van mislukte implementaties van grote veranderingen is de implementatie van SAP bij de overbekende retailer LIDL (zie bijvoorbeeld in het Duits of in het Engels Gemaakte kosten: 500 miljoen euro. Welke organisatie kan dat absorberen zonder faling?! Ik ben niet op de hoogte van figuurlijke ‘slachtoffers’ van deze revolutie binnen Lidl. Maar er zijn voorbeelden legio
Er zijn interessante discussies gaande op het internet over deze case: pakket aanpassen aan de processen of processen aanpassen aan het pakket? Is SAAS wel voldoende ‘agile’ om te kunnen schieten op bewegend doen? Daar wil ik nu echter niet op ingaan.
Mijn boodschap is wel eens stil te staan bij het denkkader van Burke: grote, plotse veranderingen en de moeilijkheid die te bestendigen in een organisatie (of zonder slachtoffers, bijvoorbeeld in de vorm van efficiëntie die vermindert, goeie krachten die vertrekken, budgetten die worden overschreden …). Of het nu een staat betreft of een middelgrote onderneming. Ik zie overal dezelfde verschijnsels ter zake en de voordelen die het biedt de dingen conservatief te benaderen.
“Conservatief” = “Old School” management??
Conservatief management heeft niks te maken met “old school” management of met het niet reageren op evoluties in de markt, op zogenaamde disruptie of met het onderdrukken van innovatie en creativiteit. Het is wel een pleidooi voor geleidelijkheid en bedachtzaamheid. Hoe kan je nu een investering van 500 miljoen moeten afschrijven?! Als het dan al niet een slecht idee leek in den beginnen, was het niet duidelijk na bijvoorbeeld 50 miljoen dat het de verkeerde richting uitging met die investering?
Dit is een pleidooi voor geleidelijkheid. Daar is niks mis met ambities en de lat hoog leggen. Net zoals er niks mis is met een realisme-toets voor alle grote ideeën en initiatieven. Een gecontroleerd scheutje scepticisme kan ook geen kwaad. Ik prefereer 3 kleinere stappen dan één grote gewaagde sprong. Natuurlijk geraak je in 3 kleine stappen niet over een ravijn. Maar bedenk dan toch eerst of het niet de moeite loont de extra tijd te aanvaarden die het kost als je voor de omweg kiest om het ravijn en de risico’s van de grote sprong te vermijden?
Natuurlijk is dit maar een metafoor. Maar als bovenstaande bedenkingen ernstig mee in overweging worden gelegd bij de volgende grote ideeën en/of ambitieuze investeringsbeslissingen, dan vermijden we misschien de guillotine en al het bijbehorende ‘bloed’. In alle ernst: de capaciteit van een organisatie om op een efficiënte, effectieve manier veranderingen door te voeren zijn vaak het belangrijkste competitieve voordeel.
Hoe Burke zelfs actueel management iets kan bijbrengen.